Στόχοι:Σκοπός του μαθήματος είναι να βοηθήσει τους φοιτητές να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίον συγκεκριμένοι φιλόσοφοι έχουν προσεγγίσει το βιώμα του τραγικού και το φαινόμενο της τραγωδίας, από τον Χιουμ και το Χέγκελ έως τον Κίρκεγκωρ και τον Νίτσε. Οι φοιτητές θα εμβαθύνουν στο έργο των εν λόγω στοχαστών μελετώντας τόσο πρωτογενή κείμενα-πηγές όσο και μελέτες δευτερεύουσας βιβλιογραφίας, και θα αποκτήσουν έτσι μια άρτια και συγκροτημένη αντίληψη σημαντικών ερμηνειών της
τραγωδίας εκ μέρους νεότερων και σύγχρονων φιλοσοφικών ρευμάτων όπως, μεταξύ άλλων, ο

εμπειρισμός, ο γερμανικός ιδεαλισμός και ο υπαρξισμός.
Μαθησιακά Αποτελέσματα: Με την επιτυχή ολοκλήρωση των μαθημάτων, οι φοιτητές θα είναι σε θέση:
●    να γνωρίζουν τις βασικές εξελίξεις στη φιλοσοφία της τραγωδίας από τους νεότερους χρόνους έως το τέλος του 19ου αιώνα.
●    να κατανοούν και να αξιολογούν τα επιχειρήματα των συγκεκριμένων φιλοσόφων που θα αναλύσουμε.
●    να εντοπίζουν άλλα θεματικά συναφή φιλοσοφικά κείμενα, να τα κατανοούν αυτόνομα και να εμβαθύνουν σε αυτά.
●    να αποτιμούν και να συγκρίνουν μια σειρά επιχειρημάτων που διατυπώνονται σε τρέχουσες συζητήσεις αναφορικά με την τραγωδία και το τραγικό σήμερα.
●    να διαμορφώσουν οι ίδιοι μια τεκμηριωμένη άποψη και να τοποθετούνται κριτικά απέναντι σε θέσεις άλλων όσον αφορά ζητήματα που σχετίζονται με το θέατρο και την τραγωδία ειδικότερα.
 

Γενικές Ικανότητες
●    Προαγωγή της ικανότητας για ανάλυση και κατανόηση φιλοσοφικών εννοιών.
●    Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής, αναλυτικής και κριτικής σκέψης.
●    Διάλογος και εποικοδομητική διάδραση διδάσκοντος-διδασκομένου.
●    Αυτόνομη εργασία.
●    Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής.
 

Σύντομη Περιγραφή Μαθήματος: Το μάθημα διερευνά μια σειρά φιλοσοφικών προσεγγίσεων στο φαινόμενο της τραγωδίας. Οι φοιτητές θα έλθουν σε επαφή με σημαντικούς στοχαστές των τριών τελευταίων αιώνων
και με τις θεωρίες που αυτοί διατύπωσαν όσον αφορά το βίωμα του τραγικού. Αναλύοντας και διασαφώντας τις θέσεις περί τραγωδίας του Χιουμ, του Χέγκελ, του Κίρκεγκωρ και του Νίτσε, μεταξύ άλλων, το μάθημα θα εξετάσει το κατά πόσον το τραγικό αποτελεί μια αισθητική κατηγορία που συνδέεται αποκλειστικά με τη
δραματική ποίηση και τη θεατρική πρακτική ή συνιστά, απεναντίας, μια αρχέγονη και ουσιώδη κατάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης η οποία τροφοδοτεί θεματικά τη δραματουργία. Έμφαση δίδεται τόσο στην ανάπτυξη της αυτόνομης κριτικής σκέψης και της αναλυτικής ικανότητας των φοιτητών, όσο και στη σύνδεση των προβληματισμών του φιλοσοφικού στοχασμού περί τραγωδίας με την τρέχουσα κοινωνική
πραγματικότητα.
Η παρακολούθηση του μαθήματος είναι υποχρεωτική.
1. Εισαγωγή στην προβληματική του μαθήματος.
2. Χιουμ (το παράδοξο της τραγικής απόλαυσης, η εναλλαγή δυσάρεστων και ευχάριστων αισθημάτων).
3. Χιουμ (το δίπολο μορφής και περιεχομένου στην τραγωδία,
ανάγνωση και σχολιασμός συναφών αποσπασμάτων από το έργο του).
4. Χέγκελ (εισαγωγή στην εγελιανή διαλεκτική, ο ρόλος της τέχνης).
5. Χέγκελ (θρησκεία και τραγική δημιουργία, ο τραγικός ήρωας και η αρχή της ατομικότητας).
6. Χέγκελ (η τραγική λύση, το τραγικό και ο σκοπός της τραγωδίας).
7.   Χέγκελ (ανάγνωση και σχολιασμός
συναφών αποσπασμάτων από το έργο του).
8. Κίρκεγκωρ (εισαγωγή στον υπαρξισμό, ύπαρξη, αγωνία και πίστη).
9. Κίρκεγκωρ (τραγική και ηθική ενοχή, ο τραγικός ήρωας και ο ιππότης της
πίστης, το τραγικό και το ηθικό).
10. Κίρκεγκωρ (ανάγνωση και σχολιασμός συναφών αποσπασμάτων από το έργο του).
11. Νίτσε (εισαγωγή στη νιτσεϊκή σκέψη, το απολλώνειο και το διονυσιακό).
12. Νίτσε (ο ρόλος της τραγικής τέχνης, το τραγικό αίσθημα, θάνατος και αναγέννηση της τραγωδίας).
13. Νίτσε (ανάγνωση και σχολιασμός
συναφών αποσπασμάτων από το έργο του).
 

Δραστηριότητα

Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου

Διαλέξεις

39

Ενισχυτικά μαθήματα

13

Μελέτη βιβλιογραφίας

20

Αυτοτελής μελέτη

53

Σύνολο Μαθήματος 

125

Μέθοδος αξιολόγησης:
●    Γραπτή εξέταση (ερωτήσεις ανάπτυξης)

•    Χαρά Μπακονικόλα-Γεωργοπούλου, Το τραγικό, η τραγωδία και ο φιλόσοφος, Καρδαμίτσα, Αθήνα 2005.
•    DavidHume, Δοκίμια: φιλολογικά, ηθικά, πολιτικά, μτφρ. Ευ. Παπανούτσος, Εστία, Αθήνα 1990.
•    G. W. F. Hegel, Αισθητική, μτφρ. Σταμάτης Γιακουμής, Νομική Βιβλιοθήκη, 2009
•    SorenKierkegaard, Φόβος και τρόμος, μτφρ. Άννα Σολωμού, Νεφέλη, Αθήνα 1994.
•    Φρήντριχ Νίτσε, Η Γέννηση της τραγωδίας, μτφρ. Χ. Μαρσέλλος, Εστία, Αθήνα 2016.
•    KarlJaspers, Περί του τραγικού, μτφρ. Θ. Λουπασάκης, Έρασμος, Αθήνα 1990.
•    PeterSzondi, Η έννοια της τραγικότητας: στον Σέλλιγκ, τον Χαίλντερλιν και τον Χέγκελ, μτφρ. Ρένα Κοσσέρη, Έρασμος, Αθήνα 2012.
•    MaxScheler, Το φαινόμενο του τραγικού, μτφρ. Θ. Λουπασάκης, Έρασμος, Αθήνα 2005.
•    Julian Young, The Philosophy of Tragedy, Cambridge University Press, Cambridge 2013.
•    Miguel de Beistegui και Simon Sparks (επιμ.), Philosophy and Tragedy, Routledge, London 1999.
 

Εδώ βάζουμε το περιεχόμενο που έχουμε αντιγράψει